Wuxuu yidhi qalinkiyo tawaaddii isii yaanan maax dumine, Somaliland manta waa halkii qolada Kulmiyee waa markii u horreysay ee dalkani yeesho laba Madaxweyne, bal hadda dib u eeg hadallada Khudbaddii Madaxweynihii hore ee Somaliland Mudane Daahir Rayaale Kaahin ka jeediyey Munaasibaddii uu Xilka ku wareejiyey Madaxweyne Siilaanyo 27 July 2010, bil ka dib markii uu doorashada Madaxtinnimada ku guulaystay.
Khudbaddaas oo ahayd Khudbaddii ugu dambaysay ee uu Daahir Rayaale jeediyey, waxa ku jiray tuduc hal-ku-dheg noqday oo ahaa sidan: “Aniga cid wax igu wareejisay ma jirin Aniga iyo waliba Madaxweyneyaashii iga horreeyay ee Marxuum Cabdiraxmaan iyo Marxuum Cigaal toona. Laakiin, maanta adiga waxaan kugu wareejinayaa dal mid ah iyo dad mid ah ee hallaguugu yimaaddo).” Sidaa ayuu yidhi Md. Rayaale.
Haddaba, waxaan shaki ku jirin in aanay maanta muuqan midna in loogu iman doono waayo? eeg gobolladii Bariga Somaliland waa kuwaa dawlada federaalka Somalia ku le na aqonsada iyaga oo Somaliland dhexdeeda jooga.
Waxaan is waydiiyay intii hawshan lagu dooranayay madaxweyne iyo baarlamanka halkee ayay ku mashquulsanayd dawladii dalka xukumaysay, waxa ii soo baxday jawaabtan: sida aynu ognahay waxa dhawaantan oo dhan laga baahinayay ama saxaafada oo dhan waa ta dalka iyo ta dibadaba ama ta somalida kale laga leeyahayba in shir lagu qabanayo meel Somaliland ku taala oo ladoonayo in maamul laga dhawaaqo, waxay ila noqon wayday inaga oo leh wasaarad dhan oo kaliya qarankan u qaabilsan warbaahinta ayaa waxay ku mashquulsanayeen dagaal aykula jireen Kooxda Xidigaha Geeska oo la iisheegay in wasiirkiina ku qancinayay qoyska siilaanyo in ay xafalada qurbo jooga lagu casuumayo ay ka heesaan koox aad u taqaan sida loo raali galiyo madaxda dalka oo ka dhisan Magaalada Jigjiga oo uu ku maqan yahay agaasimihii guud ee wasaaraduna yaab kale. Inkastoo aanay muran kujirin sida loogu aaminikaro dalka xukumadan ku mashquulsan sida ay ula dagaalami lahayd kooxda xidigaha geeska.
Waxaynu wada ognahay halka ay marayso siyaasadeenii arimaha dibadu iyo siyaasadeenii arimaha guduhuba waxa aynu lawada socnaa in siyaasi yiintii kazoo jeeday gobolka sool guud ahan ay tabasho badani jirto markii ay garan waayeen cid ay lahadalan iyo si ay ulahadalan xukumad qoys noqotay, waan ugaraabay ku tagay iyo kuwa daba socdaba.
Halku dhagyadii markii siilanyo ku jiray ololoha wax aka mid ahaa ” nin garaanaya afka lagu gudbianayo qadiyadaada ayaa wax loo dhiibtaa” oo aan imika u fahmay inuu uga jeeday waxa Somalia idinku dari kara aniga oo Siilaanyo ah markaad aragto sida uu wax uwado waayo? boqor buurmadow waxa uu sheegay in cali khaliif is arkeen hadeerna uu sugayo soo noqoshada madaxweyne siilaanyo oo xiligaa ku sugnaa UK, waxa aan is-idhi waakan yimid ee uu Galaydhna madaxweyne noqdaye kolay waa la isla ogaa!
Hadaba laba mid uun ayaa u taala dadka reer Somaliland in uu madaxweyne siilaanyo sheego aragtida iyo qorshaha Ficliyan dhabta ah ee ay xukumadiisu ka leedahay kooxda Galaydh iyo in bulshadu ay Galaydh taageeraan oo uu kala wareego xukumada siilaanyo meesha ilayn mar hadii ay ku mashquul sanyihiin oo ay dalkii ku ilaabeen dagaalkan aykula jiraan kooxda Xidigaha Geeska.
Eeg tuducyadan ka midka ahaa maansadii hadraawi ee DAALACAN:
Durbaankay tuntumayaan
Dawankaynu sidannaa
sida danaba u baab’in
Dugsadaha qabiilkiyo
Dib-ka-naaxa shaac baxay
Diga-rogashadeennii
Iyo dawladnimadii
Dib inay u celiyaan
Qorshahayga kuma darin
Nin kastaa ha duudsiyo
Ama dala’si haw xado
Ama duurka haw xulo
Ama dabinno haw dhigo
ama duhur ha weeraro
Ama damac ha dhaafsado
Gobannimadu waa degel
Dayax iyo iftiin nool
Dumimeyso weligeed
Anigaa dabka u sida.
Faysal Cumar Madar (Qumuj)
qumuj81@hotmail.com
Hargeysa/Somaliland.
Ujeeddada iyo Dulucda Qoraalkani kama turjumayso Aragtida Bahda Warbaahinta Aftahannews, hase-yeeshee, xurmo, xishmayn iyo saamayn kasta oo taban ama togan oo uu leeyahay waxay gaar u tahay oo ka masuul ah qoraaga Maqaalkan ee magiciisu ku qoran yahay dhammaadka iyo bilawga qormada. Balse keliya Masuuliyadda Aftahan waa in ay gubbiso aragtida macquulka ah ee qoraaga si aynu u dhiirrigelinno doodaha, fikradaha iyo aragtiyaha kala duwan ee ay qaybaha Bulshada iyo Qalin-maalku is-weydaarsanayaan, kuana cabbirayaan hadba marxaladda taagan iyo waxay dareemayaan.
