Internet waa shabakad kombiyuutarada taas oo u dhexeeysa dunida oo dhan.Internet waa hab caalami ah oo shabakadaha computerada isticmaalaan.xarunta maamuuska Internet caadiga ah (TCP / IP) si loogu xiro dhowrka billion qalabka dunida oo dhan.
Internet waa shabakad baahsan tahay – haddii si kale loo dhigo, computer kasta oo la xiriirisa si loo la dhaqmo si isku mid ah. Ma jiraan wax servers internet gaar ah oo loo xakameeyo internetka oo dhan, laakiin servers qaar ka mid ah waxa ay leeyihiin door gaar ah, laakiin halkan kuma sharxi doono.
Waa shabakad caalami ah shabakadahaa oo ay ka kooban tahay malaayiin iyo malaayiin caalamka oo dhan waxaa loo leeyahay si gaar ah, si puplic ah ( wax mujtamaca ka dhaxeeya ), tacliinta, ganacsiga, iyo shabakadaha dowladda, waxaana loo diyaariyay hab balaaran oo electronic ah sida wireless, iyo farsamooyinka iskuxirka indhaha. Internet wuxuu xanbaarsan yahay waxyaabo badan oo aad u ballaaran sida khayraadka macluumaadka iyo adeegyada, dukumentiyada hypertext-ka dhexeeya codsiyada aduunka oo dhan (WWW), kaabayaasha si loo taageero email, iyo xirfada shabakadaha qaybsiga file iyo telefoonada.
Markii ugu horeysay taariikhada interkanetka waxaa dib u baadhay gudi ay sameysay dowlada MAREYKANKA sanadkii 1960kii si ay u dhisaan isgaarsiinta shabakadaha computerka. Inkastoo shaqada ay si wadajir ahaan ula wadeen Ingiriiska iyo Faransiiska. Ma jiro wax is-afgarad ah oo ku saabsan taariikhda saxda ah ee Internet casriga galay laakiin horraantii bartamihii 1980-maadkii waxaa loo arkayay macquul ah.
Ficil ahaan, internet-ka wuxuu ka kooban yahay waxyaabo badan,Kombiyuutarada adduunka oo dhan waxay ku wada xidhan yihiin kaabayaal u khaas ah. Waa wax aan macquul aheyn in la ogaado sida saxda ah dad badan oo kombiyuutarada ku jiraan internet-ka, laakiin waxa lagu qiyaasay wax ka badan 100.000.000 servers oo online ah ssanadkii 2013.
Bal qiyaas qolalka badan oo buuxiyey kombiyuutarada,kuna biiray fiilooyinka in dabooli kasta dal kasta oo caalamka ah internet waa sida jir ahaan! Wax macno ah malaha meesha kombiyuutarada yihiin ama sida ay qadka ugu xiran yihiin . mar aad ku xidhan tahay internetka waxaad la hadli kartaa mid kasta oo ka mid ah kombiyuutarada kale.
Internetka cidna malahan ama cidna si gooni ah uma koontarooli karta. Ururo badan oo waaweyn ayaa leh tiro aad u badan servers ay sameeyaan lagana heli karo internet-ka – tusaale ahaan waxa lagu qiyaasay in Facebook kaligii uu leeyahay in ka badan 200,000 oo ah servers iyaga u gaar ah iyo Google oo leh in kabadan toban jeer oo tiro ah.
Siciid Xagaa Afrax
Source: WIKIPEDIA AND OTHER SOURCES
Email:sxagaa@hotmail.com
Hargeysa/Somaliland.
